سبلان پس ازدماوند بزرگترین ومعروفترین کوه آتشفشانی خاموش ایران است که به زبان آذری ساوالان و به زبان تالشی سفلون خوانده می شود ، قله سلطان ساوالان آن باارتفاع 4811 مترسومین نقطه مرتفع ایران است .ساوالان باگستردگی وهیکل غول آسایش درمیان مردم شهرهای اطرافش وایلات وعشایردامنه اش مقدس است واین مردمان سلطان لقبش داده و حتی به آن قسم میخورند و درباورهای مردم ساوالان یکی ازهفت کوه بزرگ بهشت است که برای رسالتی به این جهان فرستاده شده است . ساوالان از کوه های متعدد بلندی چون صائین ، نرمیق ، قوشه داغ ، و… تشکیل شده است. دامنه های این کوهستان در بخش مرکزی از چهارسو به شهرستان های مشگین شهر و اهر در شمال ، تبریز در مغرب ، سراب درجنوب و اردبیل در شرق مشرف می باشد. سبلان به شکل مخروط زیبائی است و دهانه آتش فشان خاموش آن در حال حاضر به صورت
دریاچه ای در آمده است. اطراف این دریاچه در تمام سال پوشیده از برف و یخ
است. قله اصلی یا آتش فشان آن به نام "سلطان ساوالان" بلندترین نقطه آذربایجان و پس از دماوند بلندترین قله ایران است. کوهستان ساوالان از کانون های مهم آبگیر دائمی رودهای آذربایجان می باشد. دامنه های شمالی آن به دره رود قره سو و اهرچایی و دامنه های جنوبی آن به شاخه ها ی آجی چای منتهی می گردد. بنابراین سبلان بخش عمده ای از آب های حوضه رود ارس را تامین می کند در دامنه های سبلان چشمه های فراوان آب گرم و آب سرد معدنی وجود دارد از جمله موئیل سویی ، شابیل ، قوتورسویی و ...که در فصول مختلف مورد استفاده اهالی مشکین شهر و گردشگران قرار می گیرد. در بالای قله سبلان حفره ای وجود دارد که دهانه آتش فشان سبلان بوده است و امروزه به صورت دریاچه ای در فصل گرم ظاهر می شود ساوالان صاحب سه قله است .قله بلندتر
آن دریاچه بزرگی دارد که مثل چشم زنده ای همیشه حیرت زده آسمانهاست و از
لحاظ علم دریاچه شناسی یا لیمونولوژی درجهان بی نظیراست .مشهوراست که قبرزرتشت پیامبردرکناراین دریاچه وزیریکی ازتخته سنگهاست وبه خاطرهمین است که درباور مردم ساوالان کوه پاکی ها لقب گرفته وهرکس قصدصعودبه آن راداشته باشد بایدپاک باشد.
قله دیگر ساوالان را حرم داغی می گویندکه ستیغ بزرگی است غیرقابل صعودوگفته میشودکه تنها زنان اگرجراتش
راداشته باشند میتوانندازآن بالا روندچون درافسانه هایش آمده است که
مردرابه خودراه نمی دهدوازبالای بلندی به ته دره پرتابش می کند.قله سوم که
ارتفاعش کمتراست (کسری ) نام داده اندوبه هرحال کوه سلطان ساوالان چنان بزرگ وعزیزاست که برایش ترانه ها نیزسروده اند.
به علت فروریختگی و ریزش دهانه (کالدرا) شکل مخروط به شدت قطعه قطعه شده است. آتشفشان سبلان سه قله دارد که به دلیل فروریختگی به شدت فرسوده است. قله بلندتر سبلان سلطان و دو قله دیگر هرم داغ یا سبلان کوچک و آقام داغ یا کسری نام دارند.
در قسمت شمال و در قاعده‌ای که بلندتدین قله سبلان در آن واقع است، دریاچه کوچکی وجود دارد که احتمالا باقی مانده دهانه آتشفشانی است. آتشفشان مرکزی بر روی یک فرا بوم خاوری _ باختری از گدازه‌های ائوسن فوران کرده است . در دامنه جنوبی سبلان ، چشمه های گوگردی زیادی وجود دارد که آب آنها در حدود 40 درجه سانتیگراد حرارت دارد و تنها گواه فعالیت آتشفشان خاموش سبلان است. این چشمه‌های گوگردی نشان دهنده آخرین فعالیت‌های یک آتشفشان است و بیانگر خاموش نشدن آتشفشان می‌باشند.
نوشته شده توسط بابک در سه شنبه 87/11/22 و ساعت 1:36 عصر | نظرات دیگران()
